Мы так абвыклі да ванілі. Яе дадаюць і ў выпечку, і ў алкагольныя напоі (нават у піва), і ў касметыку, і ў лекі. Аднак гэта папулярная сягоння рэзкая затаўка стала вядомая ў Еўропе толькі ў XVI веку. І вось пры якіх акалічнасцях. Высакародны канкістадор Эрнан Картэс уступіў з невялікім атрадам у сталіцу ацтэкаў. У знак свету і добрых намераў індзейскі імператар Мантэсума прапанаваў беламу чалавеку рытуальны напой. Гэта быў шакалад, запраўлены ваніллю. У ацтэкаў, трэба сказаць, нішто не рабілася проста так. У рытуальны напой маглі ўваходзіць расліны (ацтэкі, дарэчы, не ведалі земляробства), якія валодаюць містычнай сілай. Якой жа сілай валодала, па меркаванні індзейцаў, ваніль? Сэксуальнай! Зрэшты, іх погляды цалкам супадалі з уяўленнямі еўрапейцаў. Бо ваніль - шматгадовая павойная ліяна сямейства архідных. Гэта значыць, гэта архідэя. А яе ўласцівасці ўмацоўваць мужчынскую сілу іспанцам былі вядомыя здаўна. І настолькі заваёўнікі паверылі ў цуды ванілі, што сакрэт яе вытворчасці захоўвалі больш 150 гадоў. Толькі ў сярэдзіне XVIII стагоддзя салодкая прыправа з'явілася ў іншых краінах. З ванілі можна прыгатаваць толькі два прадукта: ванільны цукар ці ванільны экстракт (на аснове гарэлкі ці каньяку). Аднак у чыстым выглядзе ў эратычных мэтах гэтыя прадукты не выкарыстоўваюцца. Прыправу, як чароўны парашок, досыць дадаць у адну са страў і … справа зроблена. Але не спяшаецеся ў крамы за ваніллю. Справа ў тым, што ў натуральным выглядзе гэты прадукт знайсці амаль немагчыма. Часцей за ўсё, купляючы прыправу, вы насамрэч апыняецеся ўладальнікам этыл ваніліну. Ён вырабляецца з каменнавугальнай смалы. Пах мацней, чым у сапраўднай ванілі, а дзеяння ніякага. Каб атрымаць жаданы эфект, прыйдзецца пабегаць па рынках і пашукаць сапраўдныя струкі ванілі. Молатыя спецыі вельмі хутка губляюць свае ўласцівасці, і ў такой важнай справе лепш не рызыкаваць. Светлыя расчыненыя струкі лепш не купляць. Яны напэўна выдахліся. Ваніль павінна быць мяккай, цёмна-карычневай, злёгку скручанай і алеістай навобмацак. Каб прыгатаваць цукар, трэба раскалоць плод расліны на дзве часткі, засыпаць цукрам, шчыльна закаркаваць слоік і захоўваць у прахалодным месцы. Для экстракта - узяць 4 струка, таксама расколатых. Пакласці ваніль у вузкую бутэльку, заліць 100 грамамі алкаголю так, каб вадкасць пакрыла расліну цалкам, закаркаваць і паставіць у прахалоднае месца на 2-3 тыдні. Можна ўжыць і традыцыйны спосаб - пракіпяціць у малацэ. Так паступалі індусы.