Адмысловы храмавы хлеб (прасфора), які выпякалі адмыслова на Дабравешчанне і надзялялі адмысловымі магічнымі ўласцівасцямі.

Дабравешчанская прасфора - прасфора, якая лічылася ў народзе святой і якая валодае магічнымі ўласцівасцямі, атрымоўваная сялянамі ў цэрквы або выпекаемая гаспадынямі хаты на Дабравешчанне.

Ні ў адзін з святаў у цэрквах не раздавалася гэтулькі прасфор, колькі на Дабравешчанне. Святар напярэдадні свята збіраў з вернікаў муку, авёс або грэчку, хто колькі дасць, у якасці поплаткі за прасфору.

Часам клір за некалькі дзён да свята абыходзіў вёску прыхода з так званай "нішчымнай малітвай" - набажэнствам. Пры гэтым сяляне ахвяравалі на царкву грошы і жытнюю муку.

На сабраную суму на кірмашы куплялася пшанічная мука першага гатунку - "цукерачная". З мукі пяклі дабравешчанскія прасфоры: пшанічныя ў цэрквы пасля дабравешчанскай абедні падаваліся за праскамідыю - "аб здароўі", а жытнія, асвячоныя святаром, раздавалі прысутным у храме, па адной на кожную сялянскую сям'ю.

Бывала прасфоры пяклі з "свецкай мукі", сабранай са ўсіх сялянскіх двароў і якая захоўвалася на выпадак неўраджая ў грамадскіх свіранах - "крамах".

У сялянскім хатнім побыце выпякаліся "перапечы" з кіслага жытняга цеста, якім імкнуліся таксама надаць форму прасфоры, часта яны насілі такі ж назоў і ім прыпісвалася такая жа цудадзейная сіла ў забеспячэнні будучага ўраджая, асабістага і сямейнага дабрабыту, як і выпечаным і асвячоным у цэркве.

Гаспадыня -"старэйшая", у адрозненне ад астатніх дамачадцаў, якія з першым ударам звана ішлі ў царкву, заставалася дома, каб, пакуль ідзе служба, прыгатаваць святочны пачастунак, у тым ліку - напячы пірагі - "кулебякі" - вонкава нагадваўшыя прасфоры і займаўшыя ганаровае месца на святочным стале.

Даўно на Дабравешчанне гаспадыні пяклі прасфору з прымацаванымі да яе птушачкамі з цесту, яе захоўвалі да засева ярыны. У адну з сямейных прасфор запякалі капейку, той, каму яна даставалася, лічыўся шчаслівым і ўдачлівым, мог пачынаць сяўбу і іншыя працы.

Прынесеную з царквы або выпечаную самастойна прасфору захоўвалі на бажніцы або прысыпалі яе збожжам у арудах. Перад сяўбой агародных культур яе клалі ў ваду разам з прарошчаным насеннем.

У шматлікіх месцах падчас сяўбы яе, папярэдне здрабніўшы, дадавалі да насення, з якімі ішлі засяваць, а затым раскідвалі разам з ім па полі (пры гэтым у насенне крышылі або прасфору, атрыманую ад святара, або тую, у якой была запечана капейка).

Прасфору бралі ў цэрквы адмыслова для таго чалавека ў сям'і, якому мелася засяваць. Ён з'ядаў яе перад тым, як кінуць першую жменю на раллю. Крышыць у насенне было прынята заздраўную дабравешчанскую прасфору (тую, якую атрымлівалі ў цэрквы ў адказ на замову малення аб здароўі), а з'ядалі - прасфору памінальную.

Галава сям'і - "старэйшы", адпраўляючыся сеяць, пасля агульнасямейнай малітвы, перад абразамі дзяліў дабравешчанскую прасфору паміж сямейнікамі, а частку браў з сабой у поле.

Перад пачаткам сяўбы ён маліўся Багародзіцы і з'ядаў сваю частку прасфоры, а пакінутыя пасля гэтага дробкі закопваў у зямлю. Каб забяспечыць надзейны ўраджай і ахаваць поле ад шкоднікаў, у некаторых месцах дабравешчанскую прасфору прывязвалі да сеялкі або да канца ручніка, які ўтрымліваўся на шыі сейбіта. Каб засцерагчы працоўнае быдла і забяспечыць поспех падчас палявых прац, раскрышаную прасфору дадавалі ў яго карм.

Прасфору змешвалі з мёдам і прыкармлівалі ёй пчол. Часам яе захоўвалі да пачатку жніва і клалі пад першы сноп, які размяшчалі ў падставе сцірты, або ў свірнавым арудзе, каб мышы не елі збожжа. Таксама на працягу года яе маглі выкарыстоўваць як лекі пры лячэнні ад ліхаманкі.

Матэрыял падрыхтавала Халодная Вера Георгіеўна