Раслiна, вядомая людзям яшчэ ад паганскiх часоў. У жыццi чалавека Х. i пiтво з яго адыгравалi такую важную ролю, як у паўднёвых народаў вiнаградная лаза, а ў iндаiранцаў святая сома/хаома (слав. chъmelь этымалагічна роднаснае гэтым апошнім словам).

Славяне выкарыстоўвалi Х. для прыгатавання рытуальнага мёду i пiва i надавалi яму незвычайны сiмвалiчны сэнс. Яшчэ ў XVI ст. iснаваў абрад царкоўнага асвячэння Х. У мiфапаэтычнай традыцыi Х. звязваўся са сферай любоўных узаемадачыненняў.

У карагодных песнях гэта сiмвал адвагi, зухаватасці i жанiхання, а таксама сродак зблiжэння полаў. У часе вяселля Х. сiмвал жанiха: «Звiўся хмель з тычынаю, злюбiўся Паўлюська з Матрунаю». Х. пазначае таксама свабоду ўзаемадачыненняў, бо здольны часова здымаць абмежаваннi ў паводзiнах чалавека, у тым лiку i шлюбныя.

Менавiта з Х. у мiфах некаторых народаў свету звязаны матыў iнцэсту. У беларускай так званай «пiўной» песнi: « Сарву я малада пiўну-вінну ягаду, // С тэй мяне ягады пахмелiна разняла, // Схiнуся, зброшуся я к свёкару на краваць». З падобнай сiмволiкай звязанае i задзейнiчанне Х. у прысушках i любоўнай магii.

Праз свой адметны пах, наркатычныя якасці i матыў ускоснай сувязi з агнём Х. набывае якасцi раслiны апатрапея. Яго насiлi ў чаравiку, каб не баяцца сурокаў, клалi ў шлюбны ложак маладым, сыпалi ў дзверы, як нясуць нябожчыка. Часам Х. дадаваўся да вады для рытуальнага ўмывання. У былой Вiцебскай губ. вянком з Х. упрыгожвалi бабку-павiтуху, падчас грымотаў Х. курылi ў хаце. М. Малоха

Крыніца: http://mifijslavyan.ru/stories2/94.htm