Першая куцця

- 6 студзеня - посная, або Вялiкая. Менавiта на гэты дзень прыпадалi найбольшыя ўрачыстасцi i найбольшая колькасць магiчных абрадаў. Пачыналася абрадавае дзейства з паўдня, калi людзi пачыналi рыхтавацца да святочнай вячэры.

Вячэралi выключна поснымi стравамi, сярод iх "куцьця" была абавязковай, самай важнай. У большасцi мясцовасцяў Беларусi куцьця -- гэта каша з ячных крупаў, якую прыпраўлялi мёдам, макам. У iншых месцах куцьцю варылi з пшанiцы, дадавалi арэхi, разынкi.

Куцьцю ставілі на стол, засланы сенам і зверху - белым абрусам. Па даўжыні выцягнутай з-пад абруса сцяблінкі меркавалі аб ураджаі льну ці збожжа.

Пачынаў есцi куцьцю гаспадар хаты, прычым на куцьцю заклiкалi прыйсцi таксама продкаў, а рэшткi рытуальнай ежы насiлi ў хлеў -- жывёле. Другая куцьця -

13 студзеня - называецца шчодрай, тоўстай, багатай, ласай.

У гэты вечар на стале можа стаяць куцьця з маслам або скваркамi, а таксама мяса - смажанае, варанае, печанае. Калі куцьця на стале, гаспадар адчыняе акно і заве:

"Мароз, мароз, хадзі куцьцю есці! Ідзі, калі завем, а калі не завем - не хадзі, бо калі будзем араць - будзем цябе цапамі драць!" - і ставілі лыжку куцьці на талерачцы на акно.

Потым адбываўся наступны дыялог паміж гаспадаром і гаспадыняй:

-"Ці бачыш ты мяне?"

- "Не, не бачу!"

- "Каб жа ты не бачыў за стагамі, за капамі, за вазамі, за снапамі свету!"

Гаспадар потым жадаў гаспадыні:

"Каб жа ты не бачыла за гуркамі, за гарбузамі, за капустаю, за буракамі свету!"

Трэцяя куцьця - 18 студзеня.

З цягам часу яна атрымала назву Вадзяная, бо прыпадае якраз на пярэдадзень Вадохрышча -- царкоўнае свята хрышчэння Хрыста.

Завяршалі Каляды, на сценах будынкаў ставілі крыжы, акраплялі іх вадой, прасілі мароз, "каб не марозіў грэчку, ячмень, хвасолю" , звалі з лыжкай куцьці:

Мароз, мароз, хадзі куццю есці!

І іржа, і бель хадзі цяпер!

А ўлетку ў нас не бывайце,

Хлеба нашага не ўбівайце.