У традыцыйным побыце сялян займала па сваiм сакральным статусе другое, пасля хлеба, месца. Накрываючы стол, у першую чаргу ставiлi салёнку.
Салiць, як i рэзаць хлеб, меў права толькi гаспадар. С. у рытуальных кантэкстах выкарыстоўвалася з хлебам, часта яны разглядалiся як адзiнае цэлае: клiшэ «хлеб–соль» наагул выкарыстоўвалася для абазначэння ежы i пачастунку.
Як сведчаць этнографы, беларусы заўсёды трымалi на стале хлеб i драбiнку С. С. выраблена чалавекам i належыць толькi свету чалавека. Адметна, што памiнальная ежа, прызначаная продкам, часцей была нясоленай, прэснай. С. адрознiвае чалавечую, акультураную ежу ад жывёльнай, «дзiкай», i таму становiцца адным з унiверсальных абярэгаў.
Вера ў апатрапейную моц С. настолькi моцная, што для нейтралiзацыi чарадзейскага позiрку дастатковым лiчылася адно вымаўленне формулы: «соль табе ў вочы» або «соль–пячына, да чорт з тваімі вачыма!».
С. сыпалi ў апошнiя каласы на дажынках, асвячалi ў царкве ў Чысты чацвер, каб потым выкарыстаць у медыцынскай магii. Гэтая чацвярговая С. адрознівалася асаблівымі засцерагальнымі ўласцівасцямі. С. пасыпалi хлеб у шматлiкiх каляндарных i аказiяльных рытуалах.
Малады, перад тым як выправіцца ў сваты, павінен быў згрызці драбок С. і выплюнуць на парог, каб у будучай сям’і не паміралі дзеці. Драбок С., хлеб і часнык, загорнутыя ў анучку, падвязвалі маладой пры ад’ездзе да шлюбу, каб засцерагчы яе ад чараў.
Хлеб, абторканы кавалкамі С., адмыслова свяцілі ў дзень св. Агаты (18 лютага н. ст.) і потым выкарыстоўвалі для адводу ад хаты пажару. Гэты ж хлеб з С. чаплялі на рогі карове, каб не баялася сурокаў.
Апрача таго, С. выкарыстоўвалася і ў любоўнай магіі: калі вакол упадабанай асобы абнесці патаемна шчапоць С., то неўзабаве абудзяцца гарачыя пачуцці.
Таму пра вельмі закаханых казалі: «Ці не соллю іх абнеслі?» С. садзейнiчае кансервацыi прадуктаў i дзякуючы гэтаму можа сiмвалiзаваць вечнасць i пастаянства.
Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary/view/5413
|