Апроч паляпшэння смакавых якасцяў прыгатаваных з дапамогай духмяных спецый страў, яны яшчэ і дабратворна ўплываюць на ўвесь арганізм. Вось некаторыя звесткі пра іх.

КАЛЯНДРА ўтрымоўвае эфірныя масла, якія паляпшаюць страваванне, стымулюючы сакрэцыю страўнікавага соку. Каляндра карысны тым, хто часта лётае самалётам, а гэтак жа тым, каго укачвае у транспарце, паколькі яна утрымоўвае флаваноіды, якія паляпшаюць кровазварот. Насенне каляндры валодае мачагонным дзеяннем і дапамагае выдаліць з арганізма лішак вады.

Уздзеянне КАРЫЦЫ на арганізм прыводзіць да зніжэння халестэрыну ў крыві і аздараўлення сасудаў. Гэта значыць карыца спальвае тлушч самастойна, спрыяючы тым самым скіданню лішняй вагі. Нават невялікая колькасць карыцы, якая ўжываецца штодня, дапамагае збалансаваць узровень цукру ў крыві. Даследаванні, праведзеныя ў ЗША паказалі, што палова гарбатнай лыжкі карыцы ў дзень значна змяншае ўзровень цукру ў крыві, дапамагаючы кантраляваць яго ўзровень пры дыябеце.

КУРКУМА ўтрымоўвае моцныя антыаксіданты - рэчывы, якія нейтралізуюць вольныя радыкалы - нестабільныя малекулы, разбуральныя клеткі. У Індыі куркума на працягу шматлікіх гадоў лічыцца сродкам, які захоўвае маладосць і прыгажосць. Даследаванні, праведзеныя ў ЗША паказалі, што куркума аказвае дадатны эфект пры хваробе Альцгеймера і памяншае ацёкі пры артрыце. Іншыя даследаванні паказалі, што куркума блакуе развіццё рака скуры і прадухіляе развіццё рака малочнай залозы. Куркума выкарыстоўваецца як супрацьзапаленчы сродак пры праблемнай скуры.

ІМБІР утрымоўвае рэчывы, якія спрыяюць паляпшэнню кровазвароту. А гэта паляпшае харчаванне ўсіх органаў і тканак арганізма. Імбір часта прызначаюць пры курчах і болях у цягліцах. Гэты выдатны сродак, які дапамагае пры прастудзе і грыпе. Прычым ужываць імбір пры віруснай інфекцыі можна як унутр, у выглядзе гарбаты, так і вонкава - выкарыстоўваючы цёплую кашыцу, пакінутую пасля запаркі, у якасці "гарчычніка". Калі сухі, раздзіраючы горла кашаль не дае вам заснуць па начах, паспрабуйце выпіць кубак імбірнай гарбаты. Імбір палегчыць аддзяленне слізі, супакоіць кашаль, а гарачая вадкасць зніме раздражненне ў горле. Імбір стымулюе працу страўнікава-кішачнага тракта і спрыяе звычайнай сакрэцыі стрававальных залоз. Гэта паляпшае страваванне і паскарае ўсмоктванне пажыўных рэчываў.

Сок ПЯТРУШКІ ўтрымоўвае рэчывы, якія падтрымліваюць звычайную працу эндакрыннай сістэмы, у прыватнасці наднырачнікаў і шчытападобнай залозы. Пятрушка карысная і пры сардэчна-сасудзістых захворваннях, паколькі ўтрымоўвае рэчывы, якія ўмацоўваюць сасуды і капіляры. Пры рэгулярным даданні пятрушкі ў ежу, яна спрыяе ачышчэнню нырак, печані, жоўцевыводных і мачавых шляхоў, стымулюе вылучэнне харчовых ферментаў і ўзмацняе перыстальтыку кішэчніка. Таму пятрушку ўжываюць для падвышэння апетыту; пры хваробах страўнікава-кішачнага тракта і гастрытах з паніжанай кіслотнасцю.

ЦІМ’ЯН утрымоўвае два асноўных масла - тымол і карвакол, якія забяспечваюць гэтай расліне непераўзыйдзеныя антыбактэрыйныя ўласцівасці. Гэтыя кампаненты знішчаюць бактэрыі, якія выклікаюць інфекцыйныя захворванні верхніх дыхальных шляхоў.

Усім вядома САЛЕРА. У яе склад уваходзіць рэчыва, якое рэгулюе артэрыяльны ціск. А яшчэ яна карысна пры інфекцыйных захворваннях, рэўматызме, стрэсах і неўралагічных захворваннях. Калі вы жадаеце пазбавіцца ад залішняй вагі, корань, сцеблы і лісце салеры ачысцяць ваш арганізм ад таксінаў і дзындраў. А сок гэтай цуда-гародніны стымулюе абмен рэчываў і выпрацоўку страўнікавага соку.

КМЕН у якасці рэзкай затаўкі, нароўні з характэрным густам, палягчае пераварванне тлустых і цяжкіх страў.

СІМ-СІМ, КУНЖУТ, СЕЗАМ - гэта адна і тая ж назва заправы, якая вядомая чалавецтву вельмі даўно. Насенне сезама магчыма найстаражытнейшая заправа, вядомая чалавеку, прынамсі з 1600г да н.э. Насенне Сезама - гэта не толькі вельмі добрая крыніца марганцу і медзі, яно - таксама добрая крыніца кальцыя, магнію, жалеза, фосфару, вітаміна B1, цынку і дыетычнага валакна. У дадатак да гэтых важных пажыўных рэчываў, насенне сезама утрымоўвае два унікальных рэчывы: сезамін і сезамалін. Абодва гэтых рэчыва прыналежаць групе адмысловых карысных валокнаў, званых лігнаны, і значныя ў харчаванні, паколькі змяншаюць узровень халестэрыну, прадухіляюць падвышаны крывяны ціск і папаўняюць запасы вітаміна Е ў арганізме. Таксама было выяўлена, што сезамін абараняе печань і дзейнічае на клеткі як антыаксідант.

ГВАЗДЗІКА утрымоўвае эфірныя маслы, якія з'яўляюцца эфектыўнымі натуральнымі абязбольвальнымі рэчывамі, антыбіётыкамі і спазмалітыкамі. Гваздзіка дапамагае пры парушэннях кровазабеспячэння (узмацняе кровазварот, прадухіляючы згушчэнне крыві і утварэнне тромбаў у сасудах), паносах, гастрыце, мігрэні, а таксама пры запаленні дзёсен і слізістай абалонкі глоткі.

РАЗМАРЫН патрабуецца пры наступных станах і захворваннях: функцыянальныя хваробы цэнтральнай нервовай сістэмы, заняпад сіл; пры захворваннях сардэчна-сасудзістай сістэмы, перадменструяльных і клімактэрычных сіндромах, пагаршэнні стану скуры, волас, пазногцяў і інш.Размарын аказвае гаючае дзеянне пры нізкім крывяным ціску, пачуцці напружанасці, пры станах агульнага знясілення і палавой слабасці. Ён спрыяе падвышэнню вылучэння страўнікавага соку, аказвае спрыяльнае дзеянне на агульную дзейнасць страўніка і кішэчніка

ДУХМЯНЫ ПЕРАЦ. Насенне і лісце яго выкарыстоўвалі ў індыйскай народнай медыцыне: ім лячылі хваробы страўніка. Індзейцы, у сваю чаргу, прыпісвалі яму магічныя ўласцівасці магутнага афрадзізіяка, асабліва калі яго ўжываць разам з какавай. Звараныя, а затым здробненыя зерні выкарыстоўваюць пры лячэнні рэўматызму. Ён таксама з'яўляецца кампанентам мазяў, прызначаных для лячэння зашчэмленых нерваў у хрыбетніку. Эфірнае масла, якое ўваходзіць у склад зерняў гэтай расліны, мае наступныя лекавыя ўласцівасці: - энергетычныя; - антысептычныя; - рэгулюючыя страваванне; - што прадухіляюць завалы, уздуцце і болі ў жываце.

Насенне ГАРЧЫЦЫ БЕЛАЙ валодае мясцовым раздражняльным, ахінальным дзеяннем. Рассмоктвае гарачыя пухліны, яе прыкладваюць да балючага месца. Гарчыца дапамагае пры атручванні любымі ядамі, праясняе зрок. Насенне гарчыцы ці сталовую гарчыцу ўжываюць унутр як апетытны, раздражняючы сродак, што спрыяе вылучэнню страўнікавага соку і лепшаму пераварванню ежы.

ПАПРЫКА (САЛОДКІ ПЕРАЦ) - узбуджае апетыт, паляпшае працу страўнікава-кішачнага тракта, узмацняе працу падстраўнікавай залозы. Уваходзіць у склад сумесяў для барбекю, асноўная спецыя ў гуляшы, чылі і выкарыстоўваецца ў індыйскай, мараканскай і еўрапейскай кухнях. А таксама на Сярэднім Усходзе. У кулінарыі выкарыстоўваецца звычайна молатая сушоная папрыка. Апроч густу і паху яна афарбоўвае ежу ў чырвоны ці памяранцавы колер, але варта памятаць, што гэта адбываецца толькі пры награванні. Пры гэтым папрыка лёгка падгарае, набываючы горкі прысмак. Добра ўплывае на кровазварот і дапамагае пры рэўматызме. Выкарыстоўваецца ў харчовай прамысловасці ў якасці фарбавальніка.

ЧОРНЫ ПЕРАЦ - самая ўніверсальная рэзкая затаўка да шматлікіх страў. Уздзейнічае на сістэмы: стрававальную, крывяносную, дыхальную. Агульнаўмацавальнае, адхарквальнае, ветрагоннае, глістагоннае. Даследаванні паказваюць, што перац, акрамя пералічаных вышэй уласцівасцяў, змяншае рызыку узнікнення сардэчна-сасудзістых захворванняў: разрэджвае кроў, знішчае згусткі, паляпшае кровазварот. Ён таксама спрыяе страваванню, стымулюе працэс абмену рэчываў, актывізуючы спальванне калорый. У перцу утрымоўваецца ў тры разу больш вітаміна С, чым у апельсіне. Ён таксама багаты кальцыем, жалезам, фосфарам, каратынам і вітамінамі групы В. Акрамя таго, перац здольны ўзмацняць дзеянне іншых лекавых раслін.

МУШКАТАВЫ АРЭХ валодае вельмі моцным стымулюючым і танізавальным дзеяннем. Таксама ён умацоўвае памяць, нервовую сістэму, лечыць імпатэнцыю і сэксуальныя захворванні, сардэчныя хваробы, шматлікія дабраякасныя пухліны, напрыклад мастапатыю. Уваходзіць у склад імуннаумацоўваючых збораў. У малых дозах - добры заспакаяльны сродак, выдатна паслабляе і выклікае сон. Мушкатавыя кветкі з'яўляюцца танізавальным сродкам. Эфектыўны яны і пры лячэнні прастудных захворванняў. Аднак адмыслоўцы раяць быць асцярожней з мушкатавым арэхам - нават маленькая доза можа выклікаць пачашчанае сэрцабіцце, а занадта вялікая колькасць - глюцынацыі, млоснасць. Справа ў тым, што адзін з інгрэдыентаў мушкатавага арэха - галюцынагенны амфетамін са складанай назвай "метылэнедлок-сіямфетамін" - актыўны стымулятар, падобны мескаліну.

ВАНІЛЬ ужываецца пры ліхаманцы, дыспенсіі, хларозе, захворванні нервовай сістэмы, псіхічных захворваннях, дрымотнасці, рэўматызме. Шануецца як сродак узбуджальны і стымулюючы цягліцавую дзейнасць. Водар ванілі выкарыстоўваюць у ароматэрапіі. Ён спрыяе аднаўленню апетыту і паляпшае настрой.